قیمت‌گذاري پويا چيست؟
قيمت‌گذاري پويا، استراتژي است كه در آن قيمت محصولات بر اساس روندهاي بازار مثل عرضه و تقاضا، قيمت رقبا و موجودي انبار تعيين مي‌شود. توسعه پلتفرم‌هاي ديجيتال، تحليل داده و هوش مصنوعي به شركت‌ها امكان داده است تا به شكل گسترده‌تري از اين استراتژي قيمت‌گذاري استفاده كنند.
چرا قيمت‌گذاري پويا مهم است؟
استفاده از استراتژي قيمت‌گذاري پويا از جنبه‌هاي مختلفي براي شركت‌ها اهميت دارد كه عبارتند از:
- تطبيق با شرايط بازار: با توجه به اين كه شرايط بازار دائما در حال تغيير هستند، بنابراين، شركت‌ها با استفاده از قيمت‌گذاري پويا بهتر مي‌توانند خود را با تغييرات بازار تطبيق دهند. به طور مثال، انتظار مي‌رود تا سال 2027 سهم صنعت خرده‌فروشي در بخش آنلاين به 35 درصد برسد. بنابراين، پلتفرم‌هاي آنلايني همچون آمازون تلاش مي‌كنند با استفاده از قيمت‌گذاري پويا نه تنها خود را با شرايط رقابتي تطبيق دهند، بلكه با اين روش بهتر مي‌توانند به انتظارات و ترجيحات مشتريان خود نيز پاسخ دهند.
- ايجاد تعادل بين عرضه و تقاضا: گاهي بين عرضه و تقاضا تعادل وجود ندارد. به طور مثال، گاهي ظرفيت هتل‌ها خالي است و گاهي نيز با انبوهي از مشتريان مواجه هستند كه نمي‌توانند به همه آنها خدمات ارائه كنند. اپراتورهاي اينترنتي نيز در ساعاتي از روز با حجم بالاي مصرف اينترنت مواجه مي‌شوند، در برخي از ساعات نيز چندان مشتري ندارند. استفاده از قيمت‌گذاري پويا مي‌تواند اين نوع عدم توازن‌ها را كاهش دهد.
- حداكثر كردن سود: قيمت‌گذاري پويا باعث حداكثر شدن درآمد و افزايش سودآوري شركت‌ها مي‌شود. زيرا اين روش قيمت‌گذاري با شرايط بازار و ترجيحات مشتريان منطبق است و شركت‌ها بهتر مي‌توانند خود را با تغييرات بازار تطبيق دهند.
مثال‌هايي از قيمت‌گذاري پويا
مثال‌هاي زيادي از استفاده شركت‌ها از قيمت‌گذاري پويا وجود دارد كه در ادامه به برخي از اين مثال‌ها اشاره مي‌كنيم:
تاكسي‌هاي اينترنتي
استفاده از تاكسي‌هاي اينترنتي مثل اوبر، اسنپ و تپسي را شايد بتوان يكي از رايج‌ترين مثال‌هاي قيمت‌گذاري پويا قلمداد كرد. در اين شركت‌ها قيمت خدمات با توجه به شرايط عرضه و تقاضا، ترافيك و غيره تغيين مي‌شود. اوبر در قيمت‌گذاري خود با ساعاتي و يا روزهايي كه تقاضاي سفر زياد است توجه مي‌كند به طور مثال، تقاضا براي سفر در روزهاي آخر هفته، ساعت اوج ترافيك و برگزاري رويدادها و فسيتوال‌هاي خاص توجه دارد.
قيمت‌گذاري ايرلاين‌ها
در سال‌هاي گذشته ايرلاين‌هاي مختلف به اين نتيجه رسيده‌اند كه استفاده از روش قيمت‌گذاري پويا منافع زيادي براي آنها دارد. تصور كنيد يك بليط هواپيما خريداري كرده‌ايد، مسافران آن پرواز همه كيفيت خدمات تقريبا مشابهي دريافت مي‌كنند اما همه آنها قيمت يكساني پرداخت نكرده‌اند. به همين دليل اين روش قيمت‌گذاري گاهي اين احساس را در مشتريان ايجاد مي‌كند كه قيمت‌گذاري شركت منصفانه نيست.
تجارت الكترونيكي
استفاده از قيمت‌گذاري پويا در پلتفرم‌هاي بسيار رايج است. به طور مثال، فروشگاه اينترنتي آمازون در قيمت‌گذاري خود به متغيرهاي زيادي همچون قيمت رقبا، ميزان تقاضا، موجود انبار و غيره توجه مي‌كند. شايد يكي از عواملي كه در قيمت‌گذاري آمازون جالب باشد، تعداددفعات مشاهده يك محصول توسط مشتري است. زماني كه مشتري براي مشاهده يك محصول به كرات و وب‌سايت آمازون مراجعه مي‌كند، اين شركت متوجه مي‌شود كه اين مشتري به خريد اين محصول علاقمند است و نبايد اين مشتري را از دست بدهد.
روش‌هاي قيمت‌گذاري پويا
روشهاي‌هاي قيمت‌گذاري پويا بسيار متنوع هستند كه برخي از اين روش‌ها عبارتند از:
- قيمت‌گذاري زمان‌محور: در اين روش قيمت‌گذاري، شركت با توجه به زمان، قيمت محصولات خود را تغيير مي‌دهد. به طور مثال، كساني كه بليط يك رويداد را زودتر خريداري كنند، از تخفيف برخوردار مي‌شوند. يا خريد قيمت اينترنت شبانه، ارزانتر از ساير بسته‌ها است.
- قيمت‌گذاري تقاضا محور: در اين روش، قيمت محصولات با توجه به تغيير در ميزان تقاضا تغيير مي‌كند. به طور مثال، زماني كه تقاضا به اوج (پيك) خود مي‌رسد، شركت‌ها قيمت‌هاي خود را افزايش مي‌دهند و بالعكس.
- قيمت‌گذاري رقيب محور: در اين روش، قيمت محصولات با توجه به تغيير در قيمت رقبا، تغيير خواهد كرد.
- قيمت‌گذاري بخش‌محور: اين روش قيمت‌گذاري مبتني بر بخش‌بندي مشتريان است. قيمت محصولات با توجه به شرايط هر يك از بخش‌هاي بازار تغيير مي‌كند.
- قيمت مسيرمحور: اين روش قيمت‌گذاري در بازارهاي خاص كاربرد دارد. به طور مثال، مسافران برخي از مسيرهاي پروازي عمدتا براي سفرهاي كاري بليط هواپيما خريداري مي‌كنند. در اين مسيرها، شركت‌هاي قيمت بليط هواپيما را پايين تعيين مي‌كنند اما هر چه به زمان پرواز نزديك مي‌شوند، قيمت‌هاي خود را افزايش مي‌دهند.
