كاربرد نوستالوژي در تبليغات

كاربرد نوستالوژي در تبليغات

نوستالوژي چيست؟

استفاده از نوستالوژي در تبليغات بسيار اهميت دارد. نوستالوژي به بخشي از حافظه مصرف‌كنندگان باز مي‌گردد. زماني كه مصرف‌كنندگان خاطرات گذشته خود را مرور مي‌كنند احساس مثبتي نسبت به گذشته خود پيدا مي‌كنند و نوعي دلتنگي براي گذشته در بين مصرف‌كنندگان ايجاد مي‌شود كه به آن نوستالوژي مي‌گويند. مصرف‌كنندگان نوستالوژي‌هاي بسيار متنوعي را تجربه مي‌كنند كه دلتنگي براي دوران كودكي يكي از رايج‌ترين نوع نوستالوژي‌ها است. اما دلتنگي براي سرزمين مادري، دلتنگي براي مناطق روستايي نيز از ديگر انواع نوستالوژي‌ها محسوب مي‌شود. به طور مثال، مصرف‌كنندگان كه ناچار به مهاجرت هستند، بعد از مدتي ممكن است دلتنگ فرهنگ مصرف و روش زندگي در سرزمين مادري خود شوند. نوستالوژي‌ كاربردهاي زيادي در بازاريابي دارد. برخي شركت‌ها را عرضه محصولات خود در بازار با اتكاي به حس نوستالوژيك مصرف‌كنندگان تلاش مي‌كنند اين محصولات را مجددا به فروش برسانند.

بنابراين مي‌توان گفت كه نوستالوژي احساسات مصرف‌كنندگان نسبت به گذشته است كه با عناصري مثل مكان، محصول، يا هر عاملي به با حافظه ذهني مصرف‌كنندگان مرتبط باشد، تحريك مي‌شود. به طور مثال، عرضه محصولاتي همچون دوغ آبعلي، دفترهايي با طرح و سبك دهه 60، توليد مجدد فيلم‌ها و سريال‌هايي با سبك دهه‌هاي گذشته نمونه‌اي از استفاده از نوستالوژي در بازارهاي داخلي كشورمان مي‌باشد.

نوستالوژي در تبليغات

در تبليغات نيز به صورت گسترده از نوستالوژي استفاده مي‌شود. هر چند كه تحقيقات انجام شده توسط كانتار (Kantar) نشان مي‌دهد كه استفاده از نوستالوژي در تبليغات (در مقايسه با استفاده از حالت ذهني يا Mood) بسيار كمتر است ولي به واسطه اين كه نوستالوژي مي‌تواند با مصرف‌كنندگان پيوندهاي احساسي ايجاد كند، بنابراين نمي‌توان اثربخشي نوستالوژي در تبليغات را ناديده گرفت. با اين‌حال بايد توجه داشت كه ميزان استفاده از نوستالوژي در تبليغات در صنايع مختلف متفاوت است كه در شكل نمودار زير نشان داده شده است:

ميزان استفاده از نوستالوژي در تبليغات گروه محصولات مختلف (منبع: تحقيقات كانتار)

همانطور در شكل فوق ملاحظه مي‌شود، استفاده از نوستالوژي در گروه محصولاتي همچون لوازم خانگي، مراقبت از كودكان، خرده فروشي، صنايع غذايي، نوشيدني‌ها و خودرو نيست به ديگر گروه محصولات (مثل پوشاك، محصولاتي بهداشتي و غيره) بيشتر بوده است.

با اين حال بايد در استفاده از نوستالوژي به اين نكته نيز توجه داشت كه بايد نوستالوژي با استراتژي برند شما سازگار باشد. ناسازگاري نوستالوژي با استراتژي برند نه تنها مفيد نيست بلكه با تغيير در موقعيت برند شركت شما، مي‌تواند به استراتژي برند شما صدمه بزند. با فرض اين كه استفاده از نوستالوژي همسو با استراتژي برند شما است، نوستالوژي از طريق پيوند احساسي با مصرف‌كنندگان مي‌تواند تبليغات شركت شما را دوست‌داشتني و لذت بخش كند. شكل زير مثالي از استفاده از نوستالوژي در تبليغات است:

نوستالوژي در تبليغات بيمه سامان
استفاده از نوستالوژي در تبليغات بيمه عمر سامان

درباره اسفيداني

دكتر محمدرحيم اسفيداني، دكتراي بازاريابي و عضو هيات علمي دانشكده مديريت دانشگاه تهران است. ايشان در حوزه بازاريابي و فروش تخصص دارند و كتاب‌هاي مديريت رفتار مصرف‌كننده، بازاريابي صنعتي، اصول بازاريابي، فروش در جهان معاصر، استعاره‌هاي ديداري در تبليغات و غيره از جمله آثار ايشان است.